Wewnętrzny krytyk są to krytyczne myśli (słowa, zdania) skierowane do samego siebie. Praca z wewnętrznym krytykiem polega na uświadomieniu sobie w jakich sytuacjach mamy z nim do czynienia, w jaki sposób się on przejawia, jakich “sformułowań używa”, w jaki sposób “mówi” oraz jaka jest jego intencja. Pracujemy również na rozpoznaniu jak czuje się ta krytykowana część nas, co ta krytyka powoduje, czego nie pozwala zrobić, w czym nas ogranicza.
Szukamy też sposobu na krytyka. W psychologii zorientowanej na proces szukamy “postaci”, która może pokonać krytyka. Znajdujemy jej właściwości oraz moc, która pozwala na jego pokonanie, odgrywamy tę postać (może to byś symboliczna postać z bajki, mitologii, filmu itp), staramy się poczuć jej moc, tak abyśmy mogli z niej korzystać w życiu, szczególnie w sytuacjach, w których doświadczmy wewnętrznej krytyki.
Praca z krytykiem ma z reguły charakter poznawczy, to znaczy uświadamiamy sobie krytyczne przekonania, sprawdzamy na ile są one prawdziwe oraz przeformułujemy na takie, które są bliższe prawdzie i będą nas wspierały zamiast ograniczać. Np: “zawsze nic mi się nie udaje, jestem beznadziejna”. Po zastanowieniu prawdopodobnie zauważymy, że myśl to nie jest do końca prawdziwa, ponieważ kilka razy w życiu coś nam się udało. Można też “dopytać” się krytyka co to na prawdę znaczy, że jestem beznadzieja i dalej przekształcać sformułowania, która są nie są prawdą tylko na przykład nadmiernym uogólnianiem.
Podczas pracy psychologicznej często odkrywamy, że głos krytyka jest głosem jednego z naszych rodziców, opiekunów, czy nauczycieli z dzieciństwa. Wglądowi i uświadomieniu zwykle towarzyszy odreagowanie emocji, które powstały w dzieciństwie i w sposób nieświadomy, niedopełniony i niewyrażony towarzyszyły nam przez całe życie.
